Spinale spieratrofie (SMA) is een zeldzame genetische ziekte waarbij spierzwakte optreedt omdat er zenuwen afsterven. Dat gebeurt omdat de specifieke zenuwcellen in het lichaam die de spierbewegingen controleren, de zogenaamde motorische zenuwcellen, aftakelen en niet meer werken
Hersenen
Bij mensen met SMA worden de signalen voor spierbewegingen nog altijd opgewekt
Motorische zenuwcel
Mensen met SMA hebben een genetische fout waardoor de motorische zenuwcellen in het ruggenmerg niet meer werken, aftakelen en afsterven. Dat betekent dat de signalen uit de hersenen de spieren niet bereiken
Spier
Als de spieren geen signalen meer krijgen die hen opdragen om te bewegen, worden ze almaar zwakker (er treedt atrofie op)
Het ‘survival motor neuron’-eiwit (SMN-eiwit) is van vitaal belang voor de goede werking van de motorische zenuwcellen
Zonder SMN-eiwit kunnen de motorische zenuwcellen in het ruggenmerg niet meer werken en worden de spieren zwakker
Het SMN-eiwit wordt door het lichaam aangemaakt door het SMN-gen
Bij SMA is het belangrijkste SMN-gen, het SMN1-gen, defect of afwezig
Er bestaat een tweede SMN-gen, SMN2, dat meer als een back-up functioneert en slechts een kleine hoeveelheid van het SMN-eiwit aanmaakt
Bij SMA wordt er onvoldoende SMN-eiwit aangemaakt en werken de motorische zenuwcellen niet meer, waardoor de spieren zwakker worden
SMA wordt meestal geërfd, maar af en toe wordt het veroorzaakt door een toevallige fout in het SMN1-gen
Kinderen erven twee kopieën van het SMN1-gen, een van elke ouder
Mensen met één gezond en één afwijkend SMN1-gen worden dragers genoemd en vertonen normaal gezien geen signalen van SMA
Als beide ouders drager zijn, is er 25% kans dat de baby dit zal erven en SMA ontwikkelen
SMA treft ongeveer 1 op de 10.000 – 12.000 levendgeborenen en komt voor bij alle rassen en beide geslachten
Meer dan 1 op de 58 personen is drager van de mutatie die de ziekte veroorzaakt
Referenties
Anderton RS, Masatglia FL. Expert Rev Neurother. 2015;15(8):895–908.
Chabanon A, et al. PLoS One. 2018;13(7). doi: 10.1371/journal.pone.0201004.
Coovert DD, et al. Hum Mol Genet. 1997;6(8):1205–14.
Cure SMA (2019). About SMA. Geraadpleegd van: https://www.curesma.org/about-sma/. Datum geraadpleegd: maart 2021.
Dimitriadi M, et al. Proc Natl Acad Sci U S A. 2016;113(30):E4377–86.
Kolb SJ and Kissel JT. Neurol Clin. 2015;33(4):831–46.
Kolb SJ, et al. Ann Neurol. 2017;82(6):883–91.
Glascock J, et al. J Neuromuscul Dis. 2018;5(2):145–58.
Govoni A, et al. Mol Neurobiol. 2018;55(8):6307–18.
Lefebvre S, et al. Cell. 1995;80(1):155–65.
Lin CW, et al. Pediatr Neurol. 2015;53(4):293–300.
National Institute for Health (NIH) (2020a). Genetics home reference. Your guide to understanding genetic conditions. Spinal muscular atrophy. Geraadpleegd van: https://ghr.nlm.nih.gov/condition/spinal-muscular-atrophy#genes. Datum geraadpleegd: maart 2021.
NIH (2018a). Genetics home reference. Your guide to understanding genetic conditions. SMN1 gene. Geraadpleegd van: https://ghr.nlm.nih.gov/gene/SMN1. Datum geraadpleegd: maart 2021.
NIH (2018b). Genetics home reference. Your guide to understanding genetic conditions. SMN2 gene. Geraadpleegd van: https://ghr.nlm.nih.gov/gene/SMN2. Datum geraadpleegd: maart 2021.
NIH (2020b). Genetics home reference. Your guide to understanding genetic conditions. What is a gene? Geraadpleegd van: https://ghr.nlm.nih.gov/primer/basics/gene. Datum geraadpleegd: maart 2021.
NIH (2020c). Genetics home reference. Your guide to understanding genetic conditions. Inheriting genetic conditions. Geraadpleegd van: https://ghr.nlm.nih.gov/primer/inheritance/riskassessment. Datum geraadpleegd: maart 2021.
Prior TW, et al. Spinal Muscular Atrophy. 24 februari 2000 [bijgewerkt 14 November 2019]. In: Adam MP, Ardinger HH, Pagon RA, et al., editors. GeneReviews® [Internet]. Seattle (WA): University of Washington, Seattle; 1993-2020.
Verhaart IEC, et al. Orphanet J Rare Dis. 2017;12:124.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK554616/. Datum geraadpleegd: maart 2021.
Verhaart IEC, et al. Additional file 2: Table S1. Overview carrier frequencies of SMA. Supplementary material to Verhaart IEC, et al. Orphanet J Rare Dis. 2017;12:124. Geraadpleegd van: https://
ojrd.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13023-017-0671-8. Datum geraadpleegd: maart 2021.
Wang CH, et al. J Child Neurol. 2007;22(8):1027–49.
Zayia LC and Tadi P. Neuroanatomy, motor neuron. In StatPearls [Internet]. Geraadpleegd van: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK554616/. Datum geraadpleegd: maart 2021.